De scheve genderbalans in de besturen van kunstorganisaties

Wie neemt er de echte beslissingen in het kunstenveld in Vlaanderen? Een doorlichting van de raden van bestuur van kunstorganisaties maakt erg duidelijk dat het vooral mannen zijn. Enkele cijfers.

Read the English version here

Onderstaande grafieken geven een beeld van de genderbalans in 203 besturen van de 216 kunstorganisaties die structureel gesubsidieerd worden binnen het Kunstendecreet van de Vlaamse Gemeenschap (207 werkingssubsidies, 7 Kunstinstellingen, Kunstenpunt en VAi). In de grafieken met bijkomende informatie over het geslacht van de voorzitters zijn 198 van die 203 organisaties meegenomen.

Engagement baseert zich voor dit onderzoek op informatie van het Departement Cultuur Jeugd en Media van de Vlaamse overheid. We bekeken het jaar 2017, ook voor de aangegeven subsidiebedragen.

Ongeveer 80% van de kunstorganisaties heeft een mannelijke voorzitter.

Ontbrekende data over de genderbalans van een aantal organisaties en het geslacht van de voorzitters verzamelde Engagement zelf via de online-databanken van het Belgisch Staatsblad en de Nationale Bank. Voor deze bijkomende dataverzameling werd de meest recente publiek zichtbare informatie gebruikt. De grafieken zijn gemaakt met steun van Kunstenpunt/Flanders Arts Institute.

Het onderzoek beperkt zich momenteel tot gender. Grondiger onderzoek is nodig om andere aspecten van identiteiten in kaart te brengen.

1. Globale genderbalans in 203 (van de 216) structureel gesubsidieerde kunst-organisaties (2017)

Deze grafiek toont aan dat 71% van de (203) organisaties een raad van bestuur hebben met een meerderheid van mannelijke leden, 18% met een meerderheid van vrouwelijke leden, en 11% voor de helft uit mannen en voor de helft uit vrouwen is samengesteld.

2. Genderbalans in raden van bestuur in verhouding tot het subsidiebedrag (in absolute cijfers en als percentage, 2017)

De volgende grafieken koppelen de genderbalans in raden van bestuur aan het subsidiebedrag van de (203) organisaties in 2017, als een indicator voor hun omvang en symbolische positie in het kunstenveld.

Deze grafieken tonen aan dat de mannelijke dominantie in de besturen van kunstorganisaties alomtegenwoordig is, in alle verschillende subsidiecategorieën.

De twee groepen organisaties met de sterkste vertegenwoordiging van vrouwelijke bestuursleden zijn die met de hoogste subsidies. Van de 12 organisaties met een subsidie tussen 1 en 2 miljoen heeft 42% een bestuur met een 50-50 genderbalans, 8% heeft een bestuur dat voornamelijk uit vrouwen bestaat, en de helft een bestuur met vooral mannen.

Van de 11 organisaties met meer dan 2 miljoen subsidies uit het Kunstendecreet heeft in totaal 36% ofwel een vrouwelijke meerderheid of een 50-50 raad.

3. Geslacht van de voorzitters van de raden van bestuur

Bij de 198 organisaties waarvan we de genderbalans volledig konden achterhalen, zien we het volgende plaatje voor het geslacht van de voorzitter:

Ongeveer 80% van deze 198 organisaties heeft een mannelijke voorzitter. Ongeveer 20% – dus slechts één op vijf organisaties – heeft een vrouwelijke voorzitter. Twee organisaties hebben een raad van bestuur met een co-voorzitterschap van twee personen, waarvan één man en één vrouw.

4. Genderbalans in de raden van bestuur, gekoppeld aan het geslacht van de voorzitter

Deze laatste grafiek toont aan dat 88% van besturen met een mannelijke meerderheid ook een mannelijke voorzitter heeft (124 van de 141). Eerder dus dan de mannelijke dominantie te compenseren met een vrouw aan het hoofd van de tafel, vertaalt een mannelijke meerderheid zich in een hoger percentage aan mannelijk voorzitterschap (80% globaal, tegenover 88% in de besturen met een mannelijke meerderheid).

Van besturen met een vrouwelijke meerderheid wordt nog altijd een meerderheid (54%) geleid door een mannelijke voorzitter, terwijl ongeveer 46% (16/35) een vrouwelijke voorzitter heeft. Zelfs in een context waar vrouwen een numeriek overwicht hebben, is het dus nog altijd het vaakst een man die de positie met de meeste macht bezet. Bij de organisaties met een 50-50 genderbalans heeft twee op de drie een mannelijke voorzitter.

---

Lees ook deze open brief van meer dan vijftig cultuurwerkers, met twee voorstellen om de machtsonevenwichten in de culturele sector te doorbreken.

---