Red Light: sekswerk, uitbuiting en het juiste feminisme

Steractrices Halina Reijn en Carice van Houten laten met Red Light een serie over sekswerk los die is opgetrokken uit clichés en stereotypen. Daarbij schreeuwen ze van de daken dat ze verantwoord te werk zijn gegaan. Maar helaas laten de actrices zich voor de kar spannen van de anti-prostitutielobby, een beweging die sekswerkers principieel een stem weigert in het debat. Een vergelijking met The Deuce, een Amerikaanse serie over hetzelfde thema, mét respect voor nuance, toont aan: Red Light gaat niet over geweld op vrouwen. Het is geweld op vrouwen.

Een 'urgent', 'genuanceerd' en 'vrouwelijk' perspectief. Er werd bepaald kwistig omgesprongen met modieuze buzzwords tijdens het mediaoffensief dat deze serie voorafging. Het deed dromen van grensverleggende televisie over een onderwerp zo complex als sekswerk.

Dat de makers de verwachtingen niet waarmaken, is een understatement. Het 'vrouwelijke' en 'genuanceerde' perspectief houdt blijkbaar in dat elke man die in de serie voorkomt psychopatische trekken vertoont. Of dat iedereen die zich in het Antwerpse Schipperskwartier ophoudt een misogyne zot is. 'De vrouwen die hier rondlopen zijn allemaal sterke vrouwen en dat is ook nodig met alle klootzakken die hier rondlopen', zegt een pooier in aflevering zeven.

In het mediaoffensief voor de serie valt op hoeveel moeite de hoofdrolspelers zich getroosten om te onderlijnen dat alles gebaseerd is op 'zeven jaar intens onderzoek, uniek voor een televisieproductie'.

Begrijp me niet verkeerd, ik neem het niet op voor de klant, de pooier of de man in het algemeen. Anderzijds ben ik een man en vertoef ik vrij vaak in het Schipperskwartier. Ik maak deel uit van de sekswerkersbeweging, zij die strijden voor de rechten van sekswerkers. Het is mijn job. Ik voer voorlopig op hun vraag zelfs het woord. Door de schaamte en het stigma die op de job rusten – en die de makers van Red Light springlevend houden – durft voorlopig niemand uit mijn groep in de openbaarheid treden. Dus is het aan een grijzende hetero man om anno 2021 voor hen te spreken. Ik kan tegen een stootje, zij veel minder. En al helemaal niet tegen de uppercut die deze serie aan hen uitdeelt. Voor alle duidelijkheid: dit stuk schrijf ik uit eigen naam. Ik ben al veel langer onderzoeksjournalist en essayist, ik hou in het bijzonder van nuance en onderzoek.

Daar houden de makers van deze serie ook van, zo schreeuwen ze dus van de daken. Voor wie de serie niet kent: Red Light vertelt het verhaal van drie vrouwen. Eén van het is sekswerker, één is operazangeres en de derde is politieagent. In een plot van 'enorme urgentie, een verhaal over vrouwen, seksualiteit en macht' worden hun levens met elkaar verstrengeld. Op de Wikipediapagina van de serie wordt nog vermeld dat de serie over 'mensensmokkel' gaat. Daar moet 'mensenhandel' staan, denk ik. Jammer dat die nuance over het hoofd werd gezien. Ach, zo zijn er nog wel kleine verschillen die aan de aandacht van de scenaristen ontsnapt zijn.

Meer dan een slachtoffer

Sinds de start van het mediaoffensief voor deze peperdure serie valt op hoeveel moeite de hoofdrolspelers zich getroosten om te onderlijnen dat alles wat zich in de serie afspeelt, gebaseerd is op 'zeven jaar intens onderzoek, uniek voor een televisieproductie'. Ze hadden ontdekt dat, na 'talloze gesprekken met sekswerkers', sekswerkers niet altijd slachtoffers zijn, 'dat de realiteit veel complexer is dan dat' en met die nuances zou rekening gehouden worden. Goed, het publiek wordt dus verteld dat wat het te zien krijgt, een correcte weergave is van de realiteit. Niet?

Dat valt lelijk tegen. Elke man in deze serie is een dader, elke vrouw een slachtoffer. Sylvia, de sekswerker-pooier in de serie, is de enige vrouw die een zichtbaar aandeel heeft in de organisatie van sekswerk. Maar daar wordt ze overduidelijk toe gedwongen door haar manipulatieve vriendje-pooier-loverboy en mensenhandelaar Ingmar. Dus is ze ook een slachtoffer. Tot zover de poging tot nuance.

Er is mensenhandel aanwezig in sekswerk, maar die verloopt zelden op de zeer stereotiepe manier die getoond wordt in de serie, en is al helemaal niet representatief voor de sector in zijn geheel.

Die nuance is nochtans noodzakelijk. Internationaal onderzoek toont aan dat deze job voor het overgrote deel van de sekswerkers een bewuste keuze is. Dat kan verbazen, maar het is ook mijn inschatting. Een kleine minderheid van de vrouwen, transen en mannen die eraan beginnen doen dat uit fascinatie en omdat het hen een droomjob lijkt. Het zijn er niet veel, maar ze bestaan wel degelijk. Bijna iedereen die aan sekswerk begint, doet dat uit economische noodzaak. Sommigen maken kennis met een job die hen niet alleen in staat stelt hun schulden af te betalen, maar hen ook de vrijheid geeft om zelf hun uren, tarieven en vrije dagen te bepalen. We tellen veel personen die een baan in een fabriek opgaven of een burn-out kregen op hun bureaujob. Sommigen floreren in het werk, andere raken erin verstrikt of nemen drugs om de lange uren te overbruggen. Sommigen starten een eigen erotische zaak, alleen of met een partner. Anderen hebben dan weer vaste klanten die ze al dertig jaar elke week bezoeken. Met andere woorden: een grote verscheidenheid die niet zomaar in één vakje past. Dat is de realiteit, maar de makers van Red Light vonden het niet nodig die te respecteren.

Let wel, ik zeg niet dat mensenhandel zich niet voordoet in die realiteit. Er is mensenhandel aanwezig in sekswerk, maar die verloopt maar zelden op de zeer stereotiepe, sensationele manier die getoond wordt in de serie, en is al helemaal niet representatief voor de sector in zijn geheel. Laat staan in een Antwerps Schipperskwartier dat elders werd nagebouwd om de serie een semi-journalistiek élan te geven. Maar het gaat me in de eerste plaats over de manier waarop de makers mannen afschilderen als criminelen en vrouwen als slachtoffers, en voordoen dat dat dé realiteit is.

De makers beweren met 'talloze sekswerkers' gesproken te hebben. Maar hoe die gesprekken hebben kunnen leiden tot zo’n schadelijke weergave van de realiteit, is mij een raadsel.

In haar belangwekkende essay 'Beautiful Dead Bodies' in Feminist Review onderzoekt de Oost-Europese mensenhandelexperte Rutvica Andrijasevic door de overheid opgezette campagnes tegen mensenhandel. Misschien zijn de makers dit essay tijdens hun zeven jaar onderzoek ook tegengekomen. In ieder geval, in Andrijasevic’ vlijmscherpe analyse van deze campagnes beschrijft ze hoe die steeds beelden gebruiken van mooie, jonge dode vrouwen. Net zoals deze serie begint. Andrijasevic beschrijft hoe deze beeldvorming een stram vrouwbeeld bevestigt: een vrouw behoort mooi te zijn en onschuldig. Stereotypen worden in leven gehouden en het feminiene wordt gelijkgeschakeld met het passieve object. 'Arme mooie meisjes, iemand moet hen helpen.' Een afbeelding van het geweld op vrouwen wordt zo zelf geweld op vrouwen. Dat lijkt mij in bijzonder grote mate ook van toepassing op deze serie. En daarmee is het punt uit de inleiding gemaakt. Maar ik kan nog wel even doorgaan.

De makers beweren met 'talloze sekswerkers' gesproken te hebben. Ik ben ook onderzoeksjournalist, dus ik voelde me geroepen even mijn licht op te steken in ons brede netwerk. Want hoe die gesprekken hadden kunnen leiden tot zo’n eenzijdige, schadelijke weergave van de realiteit, was mij een raadsel. Ook dat viel lelijk tegen. Mijn organisatie, de Belgische organisatie voor en door sekswerkers, was om te beginnen niet gecontacteerd. PROUD, onze collega’s in Amsterdam, ook niet. Violett, het Vlaams expertisecentrum voor sekswerk in het midden van het Schipperskwartier, waar het grootste deel van de serie zich afspeelt, evenmin. Toegegeven, er werd een nachtelijke wandeling georganiseerd waarbij Jeroen Perceval en Maaike Neuville met Team Africa, het mensenhandelteam van de Brusselse politie, de Noordwijk indoken. Een van de agenten die aanwezig was op de wandeling vertelde me dat hij niet zo goed begreep wat de opzet was: West-Afrikaanse mensenhandel is in niets vergelijkbaar met de Oost-Europese vrouwenhandel waar de serie over gaat. Ondanks de vele jaren intensief onderzoek werd ook dit over het hoofd gezien.

Volgens de internationale anti-prostitutielobby is elke vrouw die aan sekswerk doet een slachtoffer. Elke man die een sekswerker bezoekt, moet vervolgd worden.

Ook spraken de makers met Cherut, een organisatie die we respecteren maar die vanuit haar christelijke levensbeschouwing het verhaal misschien niet vanuit alle invalshoeken belicht. Ze spendeerden er een uur, maar tot een gesprek met een sekswerker in het Schipperskwartier kwam het uiteindelijk niet. Ze gingen, ook voor een uurtje, langs in het Prostitutie Informatie Centrum op De Wallen en spraken met de Roemeense sekswerker Felicia Anna. Bij het Centrum en bij Anna is dezelfde frustratie te horen: 'Er wordt met je gepraat maar er wordt niet geluisterd.' Je wordt afgevinkt op de woke-list van de hedendaagse scenarioschrijver. Een sekswerker uit Breda liet me weten dat sekswerkers zich door de makers 'misbruikt' voelen.

Misbruik?

Dat kan hard overkomen. Maar misschien dat zeven jaar onderzoek de makers had kunnen duidelijk maken wat er momenteel op het spel staat voor tienduizenden sekswerkers in België en Nederland. We houden het actueel: minstens enkele duizenden kunnen momenteel amper het hoofd boven water houden. De sector is verplicht gesloten. Er is voor de meesten geen sociaal vangnet, met dank aan de anti-prostitutielobby die de laatste decennia initiatieven voor de rechten van sekswerkers gedwarsboomd heeft, en dat nog steeds doet.

Beste makers, Halina en Carice, misschien hebben jullie de afgelopen zeven jaar foto’s gezien van, of waren jullie zelfs aanwezig op marsen van de sekswerkersbeweging. Misschien hebben jullie spandoeken zien passeren met de boodschap: Your white saviour complex kills. Dat is geen overdrijving. Ik vat het even heel kort samen: volgens de internationale anti-prostitutielobby is elke vrouw die aan sekswerk doet een slachtoffer. Elke man die een sekswerker bezoekt, is een dader en moet vervolgd worden. Sekswerk is een teken van het patriarchaat, een teken van de onderdrukking van vrouwen door mannen en dus niet meer van deze tijd. Op internationaal vlak doet de anti-prostitielobby alles wat ze kan om iedere vorm van sekswerk gelijk te stellen aan mensenhandel en dus ook te bestrijden. En dat lukt ze aardig.

Zweden is in 1999 het eerste land in Europa waar de anti-prostitutielobby haar slag thuis haalt. Betrapte klanten worden er veroordeeld tot een boete, celstraf of heropvoedingscursus.

Twee opmerkingen over deze beweging. Ze noemt zichzelf 'abolitionistisch', naar het voorbeeld van de vrijheidsbeweging die de VS verloste van slavernij. Tegelijk is ze de enige beweging in deze dekoloniale tijden die principieel weigert in gesprek te gaan met de personen die ze beweert te willen redden. Het argument: een sekswerker die voor haar rechten opkomt, liegt tegen zichzelf. Een sekswerker die niet wil stoppen, heeft een vals bewustzijn en kan niet au sérieux genomen worden. 'Het arme meisje moet beschermd worden, tegen deze patriarchale maatschappij die haar gebrainwasht heeft.' De beweging weigert het woord 'sekswerk' te gebruiken want wat volgens haar per definitie uitbuiting is, kan geen 'werk' genoemd worden. Zo wordt ook meteen duidelijk waarom deze beweging zich zo rabiaat tegen arbeidsrechten voor sekswerkers verzet.

Zweden is in 1999 het eerste land in Europa waar de anti-prostitutielobby haar slag thuis haalt. Betrapte klanten worden er sindsdien veroordeeld tot een boete, een celstraf tot zes maanden en een heropvoedingscursus die hen respect voor vrouwen moet bijbrengen. Het land lobbyt hard om van hun aanpak wereldwijd de norm te maken. Wanneer Patsy Sörensen, een Belgisch pionier in de verdediging van sekswerkersrechten, in 2003 in het Europees Parlement samen met sekswerkers het woord neemt, neemt de voltallige Zweedse delegatie haar hoofdtelefoon af. Het Scandinavische gidsland voelt zich blijkbaar alleen verplicht om de democratische grondprincipes te respecteren als het in zijn ideologische kraam past.

Your white saviour complex kills? Dat doet het echt wel.

Tweede opmerking: de beweging toont zich al twee decennia van haar meest cynische kant wanneer het migratie betreft. In 2000 onderhandelden ngo’s en staten over de internationale definitie van en maatregelen tegen mensenhandel. Het anti-prostitutieblok, aangevoerd door de VS, weigerde in te stemmen met verplichte bescherming van slachtoffers, in welke sector dan ook. Dat deed het omdat deze maatregel niet specifiek te maken had met vrouwen in sekswerk. 'It wasn’t in their interest', zegt Marjan Wijers hierover in een recent interview. Wijers is een wereldautoriteit op het vlak van sekswerk en mensenhandel uit Nederland. Vreemd dat haar naam tijdens zeven jaar onderzoek nergens is opgedoken.

Sekswerk in illegaliteit

Your white saviour complex kills? Dat doet het echt wel. Het dader-slachtoffer-cliché en het alle-sekswerk-is-mensenhandel-argument heeft er bijvoorbeeld voor gezorgd dat sinds 2016 alle klanten van sekswerkers vervolgbaar zijn in Frankrijk. Sekswerk gebeurt er nu op straat, op parkings en in parken. Sekswerkers nemen meer risico om te overleven en worden meer blootgesteld aan geweld. Een derde van de ondervraagde sekswerkers geeft in een rapport van Médecins du Monde aan dat ze meer moeite ondervinden dan voorheen om het gebruik van een condoom af te dwingen. STRASS, onze collega-organisatie in Parijs, rapporteerde in 2019 een verdubbeling van het aantal moorden op sekswerkers. Geen één Franse parlementair verwaardigde zich te reageren op deze cijfers. Your white saviour complex does kill, doesn’t it?

Wanneer sekswerk verboden wordt, wordt het moeilijker slachtoffers van mensenhandel op te sporen en te helpen, voor ons, voor hulpdiensten én voor politie.

Deze volledig uit clichés en vooroordelen opgetrokken serie, verpakt als verantwoorde en waarheidsgetrouwe televisie, is koren op de molen van iedereen die denkt het patriarchaat te kunnen neerhalen door in de eerste plaats het inkomen af te nemen van miljoenen vrouwen, transen en mannen die deze job uitoefenen, en die het doen om welke reden dan ook: geheel vrije keuze, economische noodzaak, overleven en alles daartussen. Ook wie gedwongen wordt, is niet gebaat bij de agenda die de makers blindweg propageren. Wanneer sekswerk verboden wordt, wordt het moeilijker slachtoffers van mensenhandel op te sporen en te helpen, voor ons, voor hulpdiensten én voor politie.

Dit is wat elke sekswerkersbeweging op tafel legt, telkens wanneer een televisiemaker, documentairemaker, kunstenaar, student of journalist bij ons aan tafel komt zitten. Dit is een echt heel interessante en verbeten strijd, jammer dat dat niet is opgevallen na zeven jaar onderzoek, de duur van bijna twee doctoraten. Op 17 december, de internationale dag tegen geweld op sekswerkers, lanceerden jullie naar aanleiding van deze dag een persbericht waarin jullie nogmaals aangaven hoe realistisch en verantwoord jullie serie was, en de bevolking opriepen waakzaam te zijn voor mensenhandel. 'Het doet zich onder onze ogen voor.' De internationale dag tegen geweld tegen sekswerkers is in de eerste plaats een dag waarop de discriminatie van en het stigma op sekswerkers wordt aangeklaagd. En, niet te vergeten, de wetten die in de weg staan van rechten voor sekswerkers. Er wordt overal ter wereld een lijst voorgelezen van zij die dat jaar stierven als gevolg van die discriminatie, het stigma en gebrek aan rechten. Een emotioneel, geladen moment. Toen ik dus jullie oproep aan de bevolking zag die dag, moest ik toch even heel hard slikken.

Bridge

Het valt ook op dat jullie af en toe een uitstapje doen naar de vrouwelijke seksualiteit als thema op zich. Ik ben een man, dus ik citeer hier enkel vrouwen die me vroegen dit te verwerken in dit stuk. Politieagente Evi is een moeder die de zorg voor haar kinderen niet kan dragen - overigens de verste verkenning van afwijkende vrouwelijke rollen in de serie. Haar doodbrave man neemt het over, de enige niet-psychopaat of gepatenteerde leugenaar – verfrissend, zo’n mannenrol. Evi krijgt een lingerieset cadeau van haar man, is eerst verontwaardigd, en doet die dan toch aan om hem te verleiden. 'Het was toch erg hard zoeken naar genot in vrouwelijke seksualiteit', merkte een vriendin over deze scène op.

Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat Red Light volhardt in het slachtofferbeeld van vrouwelijke seksualiteit.

Het zal misschien jullie bedoeling niet geweest zijn, maar dit maakt het plaatje eigenlijk volledig. Er is een link tussen die visie op vrouwelijke seksualiteit - altijd een prooi, altijd passief, altijd onschuldig - en de internationale definitie van mensenhandel. Volgens de al geciteerde Marjan Wijers, de Nederlandse experte mensenhandel, geraakte die definitie lelijk verstrengeld met zaken die er eigenlijk niet in thuishoren: een puriteinse blik op de vrouw waarin haar seksuele onschuld centraal staat, de bescherming van nationale grenzen, en een flinke portie racisme. Dat hebben we te danken aan het werk van allerhande rechtse politieke lobby’s, waaronder de conservatieve Amerikaanse anti-prostitutiebeweging met haar focus op het beschermen van de zuiverheid van vrouwen.

Het wordt nog interessanter als we iets verder terugspoelen: de Amerikaanse anti-prostitutiebeweging was een doorslagje van de Amerikaanse anti-pornobeweging tijdens de Feminist Sex Wars van de jaren 1980. Die Sex Wars waren een open oorlog tussen feministen die vonden dat porno en sekswerk per definitie gelijkstonden aan seksueel misbruik, en aan de andere kant feministen die vonden dat niets in de weg mocht staan van het verkennen en beleven van seksuele mogelijkheden, dat er plezier kon beleefd worden aan porno, bdsm en exhibitionisme. Dat was bevrijding. Sex-positivism. Opleggen aan andere vrouwen wat ze wel of niet met hun lichaam mogen, is een terugkeer naar het patriarchaat onder de noemer feminisme.

The Deuce is een statement tegen morele oordelen. Een oproep tot onbevooroordeeldheid, niet alleen wat sekswerk, maar ook wat menselijke seksualiteit betreft.

Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat Red Light volhardt in het slachtofferbeeld van vrouwelijke seksualiteit. Wanneer operazangeres Esther tijdens een van de laatste afleveringen in een hotel dromerig staart naar een Franse kelner, wordt ze door sekswerker Sylvia aangemoedigd hem te verleiden terwijl ze buiten een sigaret gaat roken. Esther speelt even stout met het idee hem geld te vragen voor de seks die ze zullen hebben. Wat een geluk dat sekswerker Sylvia niet al te lang wegbleef, want Esthers versierpoging ontaardt al snel in een poging tot verkrachting. De Franse kelner kan zich uiteraard niet beheersen. Sylvia komt als wonder woman tussen – niemand weet beter dan een sekswerker hoe je een perverte predator van je afschudt. Dat laatste is waarschijnlijk wel waar, maar als dit jullie invulling is van nuance of van hoe sekswerk vrouwen kan empoweren, hebben jullie het toch verkeerd begrepen.

'Altijd in de ban van, altijd overheerst door een man', vertelde de vriendin me nog na het zien van de lingeriescène. Een vrouwelijke collega zei: 'Het blijft uitzonderlijk om vrouwen als wezens neer te zetten die evenveel – ook wat vormen, patronen, motivatie betreft – seks willen als mannen.'

Arbeid zonder collectieve stem

'We are all beasts', is het antwoord van feministische pornoregisseur Candy (Maggie Gyllenhaal) wanneer haar producent haar vertelt dat enkel mannen 'beasts' zijn. De Amerikaanse HBO-serie The Deuce van David Simon (The Wire), ook te zien op Streamz, stelt scherp op de Feminist Sex Wars, en op sekswerk. De serie start op de vuile stoepen van het Times Square van de seventies, waar elke avond tientallen sekswerkers klanten ronselen. Sommige van hen worden ertoe gedwongen, anderen doen het omdat ze gemanipuleerd worden, velen zijn weggelopen van huis, sommigen doen het om hun kinderen te eten te geven, enkelingen doen het zonder pooier en ontdekken de empowerment achter sekswerk. De serie volgt de levensloop van deze vrouwen tot een eind in de eighties, waar sommigen het geschopt hebben tot pornoster, activiste, verpleegster of feministische pornoregisseur. The Deuce slaagt er dus wél in sekswerkers neer te zetten als vrouwen met een stem, een levensdoel, een mate van keuzevrijheid, in plaats van als slachtoffers.

Dit alles vindt plaats tegen de achtergrond van de opkomende porno-industrie, de afkalvende macht van maffiosi in Midtown Manhattan, de badhuizen, de geboorte van de sekswerkersbeweging, de aidsepidemie, en uiteindelijk dus ook de Feminist Sex Wars – op een bepaald moment zie je Andrea Dworkin, de bekende rabiate, radicale anti-pornofeministe, in discussie gaan met pornoregisseur Candy, en kom je als kijker tot de constatatie dat je geen kant kan kiezen. Je moreel kompas is het noorden kwijt, waar je ook dacht dat je stond.

De serie wordt zo een statement tegen morele oordelen. Een oproep tot onbevooroordeeldheid, niet alleen wat sekswerk, maar ook wat menselijke seksualiteit betreft. Die is gelaagd en nooit éénduidig, is een uiting van je persoonlijke levensgeschiedenis, en kan om veel redenen heel verschillende vormen aannemen.

De serie toont het mooiste en het lelijkste van sekswerk, en alles ertussen. Er is geen agenda, behalve dat iedereen dezelfde rechten verdient, los van hun keuzes, los van hun situatie.

Zo is personage Gene Goldman (Luke Kirby) lid van het stadsbestuur onder New Yorks burgemeester Ed Koch. Gene organiseert als gladde jongen de gentrificatie van Manhattan en wil zo snel mogelijk de pornobio’s en prostitutiehotels weg uit Times Square. Na een kort avontuur met een man in een hotelkamer vertelt hij dat hij naar huis moet, naar vrouw en kinderen. De man zegt dat hij niet begrijpt hoe Gene een dubbelleven kan leiden en verborgen kan houden wie hij echt is: 'You’re a homosexual.' Gene zegt met uitgestreken gezicht: 'I am sexual. I am a husband and a father. And I like men. Don’t put me in a box.' Dat is op zich bevrijdend. Maar enkele afleveringen later smeekt zijn vrouw hem ermee op te houden. Gene antwoordt, met tranen in de ogen: 'No. This is who I am.'

Pornoregisseur Candy, die voluit gaat voor het neerzetten van sterke vrouwen in arthouseporno, komt tijdens een gewetenscrisis in botsing met haar sex-positivism wanneer ze oude filmopnames herbekijkt: 'Ik wilde in mijn films een verhaal vertellen over wat er écht gebeurt met vrouwen. Maar ik negeerde wat er gebeurt. Wat gebeurt er met deze vrouwen? Waar gaan ze naartoe?' Haar producent antwoordt: 'They disappear.' Daarin kun je lezen dat vrouwen beschadigd worden door porno of sekswerk. Je kan er ook in lezen dat het stigma ervoor zorgt dat ze zich verbergen, uit angst voor beledigingen of discriminatie.

The Deuce toont het mooiste en het lelijkste van sekswerk, en alles ertussen. Er is geen agenda, behalve dat iedereen dezelfde rechten verdient, wat ook hun keuzes of hun situatie is, onafhankelijk van jouw moreel oordeel. En in essentie gaat het net als Red Light om uitbuiting, maar dan op de manier waarop maker David Simon het uitlegde in een interview aan The Guardian: 'Ik stootte tegen wat leek op een kant-en-klare kritiek van het marktkapitalisme en wat er gebeurt wanneer arbeid geen collectieve stem heeft.' The Deuce gaat in se niet over sekswerk. Of sekswerk staat symbool voor iets veel groters. Het gaat over alle maatschappelijke krachten die er samen erg goed in slagen om het leven moeilijk te maken van wie zich niet kan verdedigen. In het geval van sekswerkers is dat uit angst voor stigma, verlies van anonimiteit.

Ik parafraseer Laura Hudson in haar essay over The Deuce in Wired:

'Het neoliberalisme reduceert iedereen tot hoe hun lichamen geld kunnen genereren, het raakvlak met seks is dus erg beladen. Sekswerk gaat over het verkopen van een handeling die zo intens en gevarieerd is, dat, afhankelijk van wie het doet en waarom, het liefde, plezier, voortplanting of vernedering kan betekenen. The Deuce geeft geen commentaar op de bewering of sekswerk al dan niet in se uitbuiting is, maar toont wel dat alle socio-economische krachten rond sekswerk zich schuldig maken aan uitbuiting.'

Sekswerkers, zoals andere groepen die er met moeite in slagen zichzelf hoorbaar te maken, delven het onderspit op de markt. Dat door een combinatie van good old capitalism en wetten die erop gericht zijn hen te straffen voor wat ze doen in plaats van hen te beschermen.

De boodschap van The Deuce: moet je sekswerk per se moreel goedkeuren om rechten toe te kennen?

Passeren de kassa in The Deuce: sociopatische pooiers die hun sekswerkers beschermen omdat de politie het niet doet. Sekswerk is namelijk verboden en wie verkracht of bestolen wordt, heeft er zelf om gevraagd. Wanneer sekswerkers van de stoep verdreven zijn door de politie om de buurt op te waarderen, worden de pooiers buitenspel gezet en vindt het werk plaats in bordelen waar diezelfde politie elke week passeert om een deel van de winsten in ontvangst te nemen in ruil voor hun toelating open te blijven. Af en toe is er een gemediatiseerde inval, worden de vrouwen voor een nacht opgesloten en verschijnen ze de volgende ochtend in de krant. Dat kan, want wat ze doen is, u weet wel, illegaal. De wetten die willen verbieden wat ze doen, maken van hen een gemakkelijke prooi voor iedereen die snelle winst wil maken op hun kap. Zolang die wetten in de weg staan van hun arbeidsrechten als sekswerker, gaat dat niet snel veranderen.

De boodschap van The Deuce: moet je sekswerk per se moreel goedkeuren om rechten toe te kennen? Neen. Maar als je oprecht economische uitbuiting en mensenhandel wil bestrijden, zijn arbeidsrechten daar een prima middel toe.

Oproep

Toegegeven, rechten voor kwetsbare personen zullen erg veraf staan van wat de hoofdzakelijk witte, hogere middenklassers in commerciële televisiebedrijven en productiehuizen aan hun hoofd hebben. Laat staan dat ze er een commerciële hit mee kunnen scoren bij een Vlaams of Nederlands publiek.

Een handvol celebrities ziet hun bankrekening aangroeien door het ongeïnformeerd instrumentaliseren van een kwetsbare groep, die door hun toedoen nog kwetsbaarder dreigt te worden.

In de Brusselse Noordwijk worden sekswerkers ondertussen voor de rechter gedaagd omdat ze hun huur van twee tot drieduizend euro per maand voor een bouwvallige carrée sinds het begin van de coronacrisis niet meer hebben betaald. Dat kan zomaar. In Nederland werden democratische inspraakmomenten georganiseerd rond de verplaatsing van De Wallen naar een andere plek. De mening van de aanwezige sekswerkers werd afgeserveerd als manipulatie van hun kwaadaardige pooiers. Ook dat kan. Nog in België wil niemand in de overheid een uitspraak doen over de mogelijke heropening van de sector want die sector bestaat officieel niet, geheel naar de wens van de anti-prostitutiebeweging. Hele gezinnen verliezen het dak boven het hoofd. Een handvol Vlaamse en Nederlandse celebrities ziet ondertussen hun bankrekening aangroeien door het ongeïnformeerd instrumentaliseren van een kwetsbare groep, die door hun toedoen nog kwetsbaarder dreigt te worden. En komt, als klap op de vuurpijl, op televisie verkondigen dat wat ze brengen erg genuanceerd is, gebaseerd op professioneel, secuur onderzoek. Kan dat nog? Ik herinner even aan de sekswerker uit Breda die me vertelde dat sekswerkers zich 'misbruikt' voelen. Klinkt dat nog zo misplaatst als eerder in dit stuk?

Vandaar, een oproep. Uit respect voor de rechten van sekswerkers roep ik de dames van productiehuis ManUp - what’s in a name - op om de volgende disclaimer te plaatsen bij het begin van elke aflevering van Red Light: 'Uit respect voor de rechten van sekswerkers en de sekswerkersbeweging willen wij de kijker duidelijk maken dat de verhalen die we u presenteren aansluiten bij een realiteit die bestaat, maar niet representatief zijn voor sekswerk in zijn geheel.' Het lukte de Britse Queen, die ook niet opgezet was met hoe de makers van The Crown deden alsof alles waarheidsgetrouw weergegeven was. De Queen kan nog tegen een stootje, onze sector kan dat niet, en zeker niet tegen een uppercut zoals jullie die uitdelen. Ik eindig graag met de woorden van Childish Gambino: stay woke, en doe alsjeblieft niet alsof.

De voltallige sekswerkersbeweging Utsopi België ondersteunt de oproep tot disclaimer.