Mei ’68 in een globaal perspectief

Deze lente vieren we de vijftigste verjaardag van Mei ’68. Toen zou het Parijse verzet een domino-effect over de hele wereld in gang gezet hebben. Maar was dat wel zo? Of was het precies omgekeerd en vormde Mei ’68 niet meer dan een naschok van de vele bevrijdingsstrijden in de ex-kolonies? Rekto:verso en KVS draaien de klok terug, om met andere perspectieven de heersende Europese narratieven rond die historische meimaand op losse schroeven te zetten. Mei ’68 gedekoloniseerd.

De geschiedenis herbekijken is essentieel om het wereldverhaal – het totaalpakket – te kunnen herlezen. Wat waren precies de gebeurtenissen waar Mei ’68 toe behoorde, ook bekeken van buiten Europa?

Het westerse perspectief leest Mei ’68 als een normatieve breuk in decennia van economische stabiliteit in het kader van de Koude Oorlog, met meerdere lokale conflicten (denk maar aan Vietnam). Het leeuwendeel van de gebeurtenissen in de ex-kolonies in de twintigste eeuw wordt dan ook beschouwd als schermutselingen van die Koude Oorlog.

Was Mei ’68 echt een hoofdscenario? Wie leverde toen precies de strijd?

Je kan er ook anders naar kijken. In de Eerste en Tweede Wereldoorlog betwistten de kolonialistische en imperialistische staten hoe de wereld opgetekend zou worden in de toekomst. Beide oorlogen veranderden de regels van het politieke spel en deden de greep op de kolonies even verslappen.

Dat gaf de perfecte omstandigheden om overal in het globale Zuiden bevrijdingsbewegingen te doen opstaan die de heersende verhoudingen in twijfel gingen trekken en in verzet kwamen tegen het geweld van de westerse overheersing.

Waren die opstanden echt niet meer dan schermutselingen tegen de achtergrond van de Koude Oorlog? De bevrijdingsbewegingen in Afrika, Latijns-Amerika, het Midden-Oosten… ondervroegen niet alleen ideeën als moraliteit en vrijheid, maar gingen ook de strijd aan voor andere identiteiten, middelen en productievormen. Daarvoor zaten ze heus niet te wachten op wat Europese studenten om de verbeelding aan de macht te brengen.

Was Mei ’68 echt een hoofdscenario, of eerder de Europese vertaling van een wereldwijde invraagstelling van koloniale paradigma’s van controle? Wie leverde precies de strijd?

Kampvuurverhalen van overal

Hoe we vandaag samenleven, helpt om onze geschiedenis, waaronder Mei ’68, in een ander licht te plaatsen. In veel Europese landen leven we in welvaart. De wereldeconomie toont er haar mildere gezicht, er is een goede infrastructuur en een sterke culturele aantrekkingskracht.

Aan die ontwikkeling heeft de kolonisatie uiteraard sterk bijdragen, en dat doet ze nog steeds. Daardoor komen mensen vanuit alle hoeken in de wereld naar Europa. Europese steden werken als kampvuren, waar mensen van overal elkaar ontmoeten. Iedereen komt naar het kampvuur met verhalen, met unieke kennis en ervaringen – als een waardevolle schatkist.

Hier kruisen hun verhalen elkaar, in een vorm van storytelling die ons helpt om andere contexten te leren kennen en banden te creëren. Verhalen gekneed door mensen raken nu eenmaal dieper, slaan een brug. Ze overtreffen het boek, de docu, het nieuws, zelfs Wikipedia. Om informatie te verwerven, gaat er niets boven relaties tussen mensen.

Deze verhalen verbreden het eurocentrische begrip van verzet en bevrijding.

Het zijn zulke verhalen, naar Europa meegedragen uit de ex-kolonies, die rekto:verso en KVS nu willen delen rond het kristallisatiepunt van Mei ’68. Ze helpen een alternatief globaal narratief te creëren.

Gevoed door de anti-kolonialistische strijd, dragen ze bij tot een scherpere analyse van de wereld en de gevolgen van kolonialistische processen. Ze verbreden het beperkte eurocentrische begrip van verzet en bevrijding, dat mee gevormd is vanuit de mythologisering van Mei ’68.

Lees in ons dossier 'Mei '68 mondiaal' de bijdragen van onder meer Joachim Ben Yakoub (Tunesië), Omar Ba (Senegal), Omar Jabary Salamanca (Palestina), Einat Tuchman (Israël), Natalia Velazco Placencia (Mexico) en Rachida Aziz (over globaal feminisme).

Al deze denkers delen hun verhaal en hun kijk op de context van Mei ’68 met de wereld van vandaag. Voor een ander inzicht in de geschiedenis.

---