Cross Critique: kunstkritiek in beelden

Van 13 tot 17 mei 2017 streek rekto:verso met negen critici en videokunstenaars neer op het Kunstenfestivaldesarts, voor een onderzoekslabo ‘visuele kunstkritiek’. Voor één keer schreven we niet over voorstellingen en tentoonstellingen, maar blikten we onze kritiek in op video. Bekijk hier de resultaten. Zelf kregen we alvast zin in meer…

Cross Critique maakt deel uit van het Belgisch–Nederlandse onderzoekstraject Laboratorium Actuele Kunstkritiek 2 (LAK) naar de extra mogelijkheden van het internet voor een verruimde kunstkritiek.

LAK is een samenwerking tussen Domein voor Kunstkritiek, Institute of Network Cultures en verschillende tijdschriften en culturele online magazines, waaronder rekto:verso. 'Cross Critique' werd uitgevoerd met de steun van het Kunstenfestivaldesarts, het Mondriaanfonds en het Fonds Podiumkunsten.

Ons vijfdaagse labo onderzocht hoe je ook kritieken kan schrijven in beelden. Hoe verhoudt tekst zich tot bewegend beeld? Welke nieuwe digitale tools dienen zich aan voor een meer interactieve, audiovisuele of meerstemmige kritiek? Welke consequenties hebben die andere media voor cruciale kritische functies als analyse en oordeel? Er is nog een weg te gaan...

Cross Critique’ vormde een nieuwe etappe in een onderzoekstraject dat al een paar jaar loopt. Er waren in mei 2015 en mei 2016 twee inspiratiedagen (‘De kunst van de kritiek’), één in Brussel en één in Amsterdam. Zelf organiseerde rekto:verso in 2013-2014 al de Rekto:Verso Academy (R:VA): een tijdelijke club waarvan je nog steeds het work-in-progress kan bekijken.

Andere onderdelen van LAK 2 vormen de experimenten van Domein voor Kunstkritiek en Institute of Network Cultures rond hybrid publishing. Op Nederlandse festivals wordt onder meer geëxperimenteerd met de tool ‘Edit this post’, goed voor een collectieve kritiek, in samenwerking met Hotel Maria Kapel, een artistieke residentie van beeldende kunstenaars met Debat Online, een format voor een gestructureerde online discussie. Al deze experimenten moeten in het voorjaar van 2018 resulteren in een 'How To' voor critici en cultuurjournalisten.

Deelnemers aan ‘Cross Critique’ waren:

• onderzoeker en visueel kunstenaar Beatrice Puijk (NL)
• documentairemaker David Bert Joris Dhert (B)
• cultuurjournalist en redacteur Johannes De Breuker (B)
• kunstrecensent Jorne Vriens (NL)
• journalist en fotograaf Karin van de Wiel (NL)
• kunstenaar en filmmaker Maryam K. Hedayat (B)
• filmmaker Mathias Ruelle (B)
• filmmaker en video-editor Tessel Schmidt (NL)
• cultuurjournalist en redacteur Wouter Hillaert (B)

Zij werden vakkundig begeleid door Alda Snopek, Bart Rooms, Bernard Verlinden en Leonieke van Dipten, in een gastvrije Beursschouwburg in Brussel. Misschien zetten we dit traject in de toekomst wel gewoon verder?

(Wil je de volgende keer ook uitgenodigd worden om mee te doen? Laat je interesse blijken op info@rektoverso.be)

Bekijk hier de resultaten van Cross Critique: visuele kritieken die voor onszelf vaak nog gelden als onaffe probeersels of vingeroefeningen, maar wel blijk moeten geven van onze nieuwsgierigheid om ons medium verder te verkennen...

Je kan ons voortaan ook volgen op:

• Instagram
• YouTube
• Facebook

1. Audiovisuele soundbites – Beatrice Puijk

Deze filmpjes communiceren een collectieve stem over de danscreatie Gerhard Richter, une pièce pour le théâtre van de Zweedse choreograaf Mårten Spångberg. Ze zijn zo gemonteerd dat enkele toeschouwers/recensenten elkaars zinnen afmaken en/of aanvullen, anders dan de gebruikelijke monoloog van één recensent. De focus ligt op de meningen, en dus is de beeldtaal eenvoudig gehouden, zonder tekst of de drukke, opvallende beelden die op het internet zo in zwang zijn.

Deze filmpjes zijn teasers ter ondersteuning van essays, longreads of andere (langere) online recensies. Het vat hun geschreven tekst samen in korte films. (De kwaliteit van de filmpjes is omlaag gedraaid om het uploaden te bespoedigen, die kan nog naar HD worden omgezet. Ook de witbalans en het geluid kunnen nog beter.)

Test 1: Thema "Tijd" - teaser

Test 2: Thema "Tijd" - extended

Test 3: Thema "Tekst" - extended

CC Tekst from Beatrice Puijk on Vimeo.

Nog in de maak:

• Test 4: Thema "Gerucht" (de recensenten gerecenseerd)
• Test 4: Thema "Rolverdeling" (tussen maker, speler en publiek)
• Test 5: Thema "Verbeelding" (verbeeldingskracht van de voorstelling)

2. Que faisons-nous avec le vide? – David Bert Joris Dhert

Vanuit de tentoonstelling Het afwezige museum van Wiels zoomt dit visuele essays niet in op de werken, maar op de leegte ertussen: een cultuurkritische reflectie over onze onmogelijke drang tot het vangen van heden en verleden via kunstwerken. De werkelijke afwezigheid in het afwezige museum toch in beeld gebracht, met de stem van Marguerite Duras als voice-over.

3. From Within the exhibition – Jorne Vriens

In zijn expositie Within brengt Tarek Atoui zijn onderzoek naar de muzikale beleving van dove en slechthorende mensen in beeld. Of zo kondigde de tentoonstelling zich toch aan. Deze korte visuele kritiek ontdekt niet alleen het plezier van de camera en alle mogelijkheden van montageprogramma Final Cut Pro, maar dissecteert ook de tentoonstelling zelf.

4. Visuele tweets – Karin van de Wiel

Kan je kritiek bedrijven op Facebook, waar niemand nog zijn geluid opzet of langer dan vijf seconden blijft kijken? Hier enkele video-tweets, die met eigen footage een subjectieve beleving vangen van de tentoonstellingen Het Afwezige Museum en Within. Ze zijn bedoeld als snelle eyecatchers, om door te verwijzen naar een langere (al dan niet geschreven) kritiek.

Experiment 1: watched

Experiment 2: equal

Experiment 3: see sound

5. The Absent Museum – Maryam K. Hedayat

Met The Absent Museum droomt kunsthal Wiels luidop van een museum voor hedendaagse kunst in de superdiverse hoofdstad van Europa. Is het net door haar vele postkoloniale reflecties dat het dubbel en dik opvalt dat de tentoonstelling toch vooral blanke mannelijke kunstenaars exposeert? Een zelf geschoten gesprek en reportage/kritiek door het aanwezige museum.

6. Expo in multiperspectief – Tessel Schmidt & Johannes De Breuker

Kies je eigen perspectief op de tentoonstelling Within van Tarek Atoui in het Brusselse Dynastiepaleis! Terwijl de camera de gedesoriënteerde ervaring van beide critici in beeld brengt vanuit meerdere standpunten, bedient een voice-over het oor met een meer analytische kijk. Daarbovenop kan de kijker zelf zijn kritiek samenklikken.

kijk hier

7. The New Cool – Wouter Hillaert

In de voorstelling La possibilidad que desaparece frente al paisaje van het Spaanse collectief El Conde de Torrefiel openbaart zich een nieuwe tendens in het Europese theater: ‘the new cool’. Of toch volgens deze criticus. Op bestaand beeldmateriaal van enkele voorstellingen voegt deze kritiek eigen becommentariërende boventitels toe.

EXTRA

Jorne Vriens heeft zijn nieuw verworven kennis meteen ook thuis losgelaten op het werk van kunstenaar Sarah Van Sonsbeeck in de Oude Kerk in Amsterdam. Er zat meer in, zegt zijn voice-over op eigen beelden van dit eerbetoon aan vluchtelingen.