Artists4Palestine Belgium roept de kunst- en cultuursector op tot actie: 'Als genocide geen rode lijn is, wat dan wel?'

Hoe moeten culturele instituten zich verhouden tot de aanhoudende humanitaire ramp in Gaza? Artists4Palestine, een groep bezorgde kunstenaars en cultuurwerkers, betrok KVS en las daar een open brief voor.

Op 14 en 15 november verzamelden tientallen kunstenaars en cultuurwerkers in een residentie / take-over van de KVS, om samen werk te maken van extra aandacht vanuit de kunsten voor de genocide in Gaza. Onder de spontane vlag van Artists4Palestine schreven we deze open brief, die we op 15 november voorlazen aan het begin van een plenaire sessie met meer dan 80 medewerkers en artistiek leiders van verschillende kleine, maar ook enkele grote kunstinstellingen. We roepen op voor een duidelijke stellingname.

Beste,

Wij openen hier graag het gesprek in naam van Artists4Palestine.

Op donderdag 9 november, bijna één week geleden, kwamen we voor het eerst samen om onze collectieve bezorgdheid te delen over het stilzwijgen van de culturele sector. Onze sector.

Uiteraard waren er sinds 7 oktober publieke veroordelingen van 'elke vorm van geweld', en uitdrukkelijke oproepen tot een 'onmiddellijk staakt-het-vuren'.

Die veroordeling van 'elke vorm van geweld' en oproep tot een staakt-het-vuren zouden echter niet het einddoel mogen zijn van ons gesprek.

Als artiesten van wie het werk vorm en inhoud geven aan jullie huizen en instituten, vragen wij ons af: hoe te reageren op een genocide?

De verantwoordelijkheid lijkt steeds te worden doorgegeven.

Die veroordeling van 'elke vorm van geweld' en oproep tot een staakt-het-vuren zouden echter niet het einddoel mogen zijn van ons gesprek.

Wij, als individuele kunstenaars, richten ons vandaag naar de culturele huizen en instituties die onze werkgevers zijn, ons podium, onze publieke vertegenwoordigers.

De instituten kijken naar hun raden van bestuur, die op hun beurt kijken naar de aankomende verkiezingen.

Vandaag proberen we deze estafette te doorbreken door met alle partijen en alle geledingen van de sector samen te zitten om via een open overleg te bekijken hoe we ons verder kunnen positioneren ten aanzien van de gruwelijke gebeurtenissen in Gaza.

We quoten Jan Goossens, die eergisteren in Etcetera enkele van onze vragen op scherp stelde:

'In een culturele sector die een voorloper en verdediger is van maatschappelijke emancipatie en die, zeer terecht, wil bijdragen aan een inclusieve, solidaire en dekoloniale samenleving, lijkt het onhoudbaar afzijdig te blijven in hét grote koloniale conflict van ons tijdvak. Bovendien is het een conflict dat cultureel, familiaal en digitaal rechtstreeks verbonden is met vele jonge mensen in al onze grote steden.

Zwijgen, de ogen sluiten, niets doen, geen partij kiezen: leidt het niet meteen tot uiterst problematische interne contradicties? Is een actieve of activistische houding in dezen niet de beste verdediging tegen een mogelijke inperking van onze autonomie en vrijheid van meningsuiting?

Als een hele sector zich engageert voor een vrij Palestina, in een land dat zelf op het punt staat sancties uit te vaardigen tegen Israël, gaat de Vlaamse minister van Cultuur dan echt inspecteurs naar alle culturele organisaties sturen? Of zwarte lijsten van pro-Palestijnse kunstenaars aanleggen, zoals nu al in Duitsland gebeurt?

Zeker met de verkiezingen van 2024 in aantocht, zou een collectief en emancipatorisch gebaar voor een vrij Palestina weleens de beste verdediging kunnen zijn.'

Het zijn die 'problematische interne contradicties' die Goossens binnen de sector opmerkt, die we vandaag tijdens dit gesprek willen adresseren.

Want hoelang kunnen we bepaalde contradicties volhouden, en vanaf welk punt worden ze onhoudbaar?

We voelden het de laatste dagen hier in de KVS, tijdens onze tweedaagse residentie/take-over. Hier lopen veel personeelsleden die als individu de acties volmondig ondersteunen, maar als ze moeten spreken in naam van de instelling waar ze voor werken, plots ‘neutraal’ moeten blijven. Bij andere instellingen is het waarschijnlijk niet anders.

Want hoelang kunnen we bepaalde contradicties volhouden, en vanaf welk punt worden ze onhoudbaar?

Wij vragen ons dus af:

Hoe groot kan de spreidstand worden tussen ‘het Instituut’ en de mensen die er elke dag in werken?

1595 artiesten, kunstwerkers en collectieven gaven klaar en duidelijk, via een petitie van Artists4Palestine, aan wat hun standpunten zijn.

De meeste grote instellingen zwegen.

Wij vragen ons dus af:

Hoe groot kan de spreidstand worden tussen ‘het Instituut’ en haar kunstenaars, en hoe vermijden we een vertrouwensbreuk?

Hoe kunnen de kunsten hun geloofwaardigheid als publieke sector behouden als ze tegenover hun publiek stil blijven over iets dat enorm leeft bij datzelfde publiek?

Verschillende artistieke en zakelijke leiders lieten de afgelopen dagen ook weten dat ze bang zijn om geïsoleerd te raken, en politiek geviseerd.

Hoe kunnen huizen zich weren tegenover hun raad van bestuur, en tegelijk hun integriteit bewaren?

En wat is de langetermijnvisie over de spreidstand tussen het maatschappelijke engagement van de culturele instellingen, en de politieke agenda van de raad van bestuur?

Welke kern willen jullie instituten bewaken, ondanks politieke druk?

Welke vormen van solidariteit kunnen we opzetten tussen de huizen, zodat ze samen sterker staan, en zich collectief kunnen uitspreken?

Hoe positioneren we ons in een internationaal veld, wanneer werk van collega’s die zich pro-Palestijns uitspreken, wordt gecanceld?

Waarom willen culturele instellingen ‘neutraal’ blijven, en wat zijn de gevolgen als we niet meer geloven in onze eigen politieke slagkracht?

Als genocide geen rode lijn is, wat dan wel?

Dit zijn geen retorische vragen. We zijn hier om te luisteren. Om de kloof tussen huizen en artiesten te overbruggen en op zoek te gaan naar gemeenschappelijke grond.

Meestal als artiesten de sector samenroepen, is het omdat ze iets nodig hebben van de culturele instellingen. Dat is vandaag niet het geval. Deze keer zijn wij het die beseffen dat jullie iets nodig hebben. Ons nodig hebben, omdat jullie op dit moment tekortschieten. Laten we samen beginnen aan het werk.

Zelf stelt Artists4Palestine drie concrete punten voor die zowel op korte als lange termijn een verschil kunnen maken.

Met name:

1. Verklaar welke acties (symbolische en tastbare) je onderneemt en zult ondernemen uit solidariteit met het Palestijnse volk in deze tijd van genocide.
2. Steun formeel de BDS-beweging door de Belgische Campagne voor de Academische en Culturele Boycot van Israël (BACBI) te ondertekenen, of een equivalent filiaal van BDS. BDS is een instrument om bewustwording te creëren over de 'apartheid', 'bezetting' en 'kolonisatie' van Palestina.
3. Maak deze ondersteuning openbaar.

We nodigen alle kunstenaars, cultuurwerkers en publiek uit om deel uit te maken van Artists4Palestine Belgium en roepen instituten, organisaties, huizen, cultuurwerkers en kunstenaars op om een helder en actief standpunt in te nemen.

De petitie waarnaar wordt verwezen kan hier gevonden worden.

We organiseren snel meer bijeenkomsten. Volg de sociale media van Artists4Palestine Belgium of stuur een mail om op de hoogte te blijven van een volgende samenkomst of actie.

---

(English version)

Artists4Palestine Belgium calls on the arts and cultural sector to take action: 'If genocide is not a red line, then what is?'

On the 14th and 15th of November, dozens of artists and cultural workers gathered in a residency / take-over of the KVS to organize extra attention from the arts to the genocide in Gaza. Under the spontaneous banner of Artists4Palestine, we wrote this open letter, which we read on the 15th of November at the beginning of a plenary session attended by over 80 employees and artistic leaders from various small as well as large art institutions. We call for a clear stance.

We are pleased to open the conversation here on behalf of Artists4Palestine.

On Thursday 9 November, almost one week ago, we met for the first time to share our collective concerns about the silence of the cultural sector. Our sector.

Of course, since October the 7th, there have been public condemnations of 'any form of violence', and explicit calls for an 'immediate ceasefire'.

That condemnation of 'any form of violence' and call for a ceasefire, however, should not be the end point of our conversation.

As artists whose work is front and center of your houses and institutions, we ask ourselves: how to respond to genocide?

The responsibility always seems to be passed on.

We, as individual artists, today turn to the cultural houses and institutions that are our employers, our platform, our public representatives.

The institutions point to their Boards of Directors, who are themselves dependent on the upcoming elections.

Today we seek to break this handing down of responsibility by sitting together with all parties and all sections of the sector to consider, through open conversation, how we can further position ourselves in the face of the atrocities in Gaza.

We quote Jan Goossens, who two days ago in Etcetera, focused on some of our concerns;

'In a cultural sector that is a forerunner and defender of social emancipation and, quite rightly, wants to contribute to an inclusive, solidary and decolonial society, it seems untenable to remain detached from the great colonial conflict of our era. Moreover, it is a conflict that is culturally, socially and digitally linked to many young people in all our cities.

Remaining silent, turning a blind eye, doing nothing, not taking sides: does it not immediately lead to highly problematic internal contradictions? Isn't an active or activist stance on this issue the best defense against a possible limitation of our autonomy and freedom of expression?

If an entire sector is committed to a free Palestine, in a country that is itself considering to sanction the state of Israel, is the Flemish culture minister really going to send inspectors to all cultural organizations? Or create blacklists of pro-Palestinian artists, as is already happening in Germany?

Especially with the 2024 elections approaching, a collective and emancipatory gesture for a free Palestine might well be the best defense.'

It is these 'problematic internal contradictions' that Goossens notices within the sector that we want to address during this talk today.

For how long can we sustain certain contradictions, and from what point do they become untenable?

We felt it the last few days here at the KVS, during our two-day residency/takeover. There are many staff members here who as individuals wholeheartedly support the actions, but when they have to speak on behalf of the institution they are working for, suddenly have to remain 'neutral'. At other institutions, it is probably no different.

So we ask ourselves:

How big can the spread between 'the Institute' and the people working in it every day become?

1595 artists, art workers and collectives expressed their views loud and clear, via a petition by Artists4Palestine.

Most major institutions remained silent.

So we ask ourselves:

How big can the spread become between 'the Institute' and its artists, and how do we avoid a breach of trust?

How can the arts keep up their credibility as a public sector if they stay silent towards their public about something that lives so urgently with that same public?

Several artistic and business leaders also revealed in recent days that they fear being politically isolated, and publicly targeted.

How can houses answer to their board of directors with integrity?

And what is the long-term vision on the spread between the cultural institutions' social commitment, and the board's political agenda?

What core do your institutions want to guard, despite political pressure?

What forms of solidarity can we establish between the houses and artists, so that they are stronger together, and can speak out collectively?

How do we position ourselves in an international field when work by colleagues who speak out on the Palestinian cause is canceled?

Why do cultural institutions want to remain 'neutral', and what are the consequences if we no longer believe in our own political power?

if genocide is not a red line, what is?

These are not rhetorical questions. We’re here to listen. To break the power balance between the houses and the artists, and to create a common ground.

Artists4Palestine itself suggests three concrete points that can make a difference in both the short and long term.

Namely,

1. Declare what actions (symbolic and tangible) you are and will be undertaking in solidarity with the Palestinian people in this time of genocide.
2. Formally endorse the BDS movement through signing the Belgian Campaign for the Academic and Cultural Boycott of Israel, or an equivalent affiliate of BDS. BDS is an instrument to bring awareness about the ‘apartheid’, ‘occupation’, and ‘colonization’ of Palestine.
3. Declare said affiliation in a public manner.

We invite all artists, cultural workers, and the public to be part of Artists4Palestine Belgium and call on institutions, organizations, venues, cultural workers, and artists to take a clear and active stance.

The petition mentioned in the text can be found here.

We will soon organize more meetings. Follow the social media accounts of Artists4Palestine Belgium or send an email to stay informed about upcoming meetings or actions.

Instagram: @Artists4palestine_belgium / Facebook: Artists4Palestine Belgium / E-mail: artists4palestine@hotm.be