'We moeten onze cultuur weer opblazen.' Makkelijk zat met Netwerkman

Door op Sun Aug 28 2011 19:57:01 GMT+0000

Wie zijn ze, wat doen ze? Geen kat die het weet, en ook niet toevallig! Onder het mom van'cultuur moet je leren drinken zoals bier', maar liefst met maten, trekt Netwerkman, beter bekend als alias van Ervé De Patser, een jaar lang van vernissage over receptie naar première met een format zo fris als zijn lever: op zoek naar culturo's in de coulissen, om eens goed mee te lachen en te drinken. Het moet niet altijd Jan Fabre zijn. Na afspraak legt Netwerkman tevens zijn vinger op een plekje waar de spotlights normaal niet komen, als tip. Voor een goed contact telt de plaats immers.

48_Netwerkman.jpgIn deze aflevering: John Van Compernolle, oudste broer van de pijnlijk onbekend gebleven Dees, die kort voor zijn debuut op de Mars der Beschaving schielijk overleed als de eerste Vlaamse cultuurterrorist. Toch proficiat! We spraken af in de amicale taverne Het Bracke Waeter in Doel, nog eens een echt bruine kroeg – maar ook internet is aanwezig voor amateurs, zodat iedereen vlot beschikbaar is voor contact, zoals vroeger.

We schrijven recentelijk. Een barslechte zomer, maar in Doel straalt het. Dat ligt wellicht aan mijn gast, John Van Compernolle, die gezien de gelegenheid een felle bivakmuts draagt – omwille van de herkenning. Ons eerste contact is meteen pakkend. Ik bestel een biertje van de streek (naam kwijt, maar ik wil ervan af zijn). Goedgemutst als hij is, gaat John voor eenblonde La Chouffe met in eigen vocht verzopen garnalen, ook lekker. Al bij de eerste dronk schieten zijn ogen echter vol mijmer, in herinnering aan zijn veel te jonge broer Dees – ook voor de vrienden. Op een zondag in juni jongstleden kwam die helaas te gaan met een acute poepontsteking op de fiets naar Amsterdam. Daar was hij op weg naar de Mars der Beschaving, een hoogdringend initiatief voor wiezonder hobby zit en toch iets wil doen,zoalskunstenaars die – het moet gezegd – te weinig geld hebben. Iedereen was er gelijk aan elkaar: ideaal. Dees' plan was immers om zichzelf op te blazen als statement, teneinde meer geld in de cultuur te krijgen. Allehulp kwamechter te laat.Dees heeftzijn doel nooit kunnen bereiken.

Als kunstwerk vonden wij 9/11 geweldig overroepen. Tegelijk heeft het de moslimcultuur wel op de kaart geplaatst, voor wie eerlijk is.

Het is zoals een film, steekt John af, die zich maar blijft afspelen. 'Van achteraf bekeken was het geen goed idee om die semtex rectaal te verstoppen, maar tegelijk typeert het Dees treffelijk: als het op cultuur neerkwam, moest alles wijken, zonder te verkrampen.' Ondanks de dramatische uitloop blijft hij zijn broer dan ook ondersteunen. 'Ik was de ideoloog, Dees meer de uitvoerder, een goeie jongen. Cultuur zat er altijd al in. Vader schreef dagelijks brieven voor de krant, onder talrijke pseudoniemen die hij maar bleef uitvinden. En moeder is door Roland Verhavert nog als arm schaap genomen in Boerenpsalm, om te spelen - een klassieker in Vlaanderen. Om maar te zeggen dat cultuur in Dees' bloed  zat, een mooi staaltje van hoe je een virus van thuis meekrijgt. Hij zou een moord hebben begaan om de eerste Vlaamse cultuurterrorist teworden.'

MEEN HET NIET!

Daarmee ligt het hoge woord eruit. Snel bestellen we iets. Ik gaover op een bleke Bosprotter met rookworst,John begeert een Aarschotse Bruine met een gezellig bord van kaas en biedt mij, zeer symbolisch, een ei aan. Dat zegt zo veel meer dan woorden. Ik kop het aanbod dus gretig binnen.

RV: 'Je broer zat duidelijk met een ei toen hij stierf (Pinkoogt). Maar waar kwam dat vandaan? Heb jij hem dat als ideoloog ingelepeld?'

JVC: 'Ja, en dat liep eigenlijk gesmeerder dan gedacht, zonder veel druk. Ik denk dat het gewoon een kwestie van de juiste man op de juiste plaats was. En het hing ook wel in de lucht. De grote klik is gekomen met 9/11. Als kunstwerk vonden wij dat geweldig overroepen, een mooi voorbeeld van een performance die je alleen nog via de media verneemt, terwijl dat toch iets is waar je bij moet zijn. Tegelijk heeft het de moslimcultuur wel op de kaart geplaatst, voor wie eerlijk is. Zoiets kan ook met de Vlaamse, vonden wij meteen. Maar dan zou je haar wel opnieuw moeten opblazen, zoals inde jaren 1980 met het theater, iets waarvan we nu nog naschokken. Dees voelde dat intiem zeer goed aan.'

RV: 'Was daar werkelijk geweld voor nodig? Cultuur is, met alle respect, toch geen veld voor patatten?'

JVC: 'Absoluut!Sinds 9/11 is alles wat werkelijk is immers gaan vliegen in het Westen. En wij maar menen dat het fictie is, dat is nog het toppunt van al. Vandaar ook de kreet die wij ertegen inbrengen: "Meen het niet!" Een Franse plezante – ik moet diplomatisch blijven vanwege de rechten – heeft daar nu een boekje over geschreven, maar echt stuntelig vertaald, ik was bijna verontwaardigd, als het niet zo plezierig meegenomen was. Iedereen moet het lezen! Want hoe vrij zijn wij? Dat wordt een gevaar.'

RV: 'Terecht! Maar ga vooral verder. Ik bedoel: terug naar de fictie.'

RVC: 'Kijk, het is simpel. (Bestelt een blondje van Tongerlo, en lacht raadselachtig, ik hou het op een Delirium Tremens, nvdr) In de vorige eeuw bestond de kunst erin om de fictie bloot te leggen in wat men als werkelijk aannam, de werking van wat men niet zag in wat men zag als de werkelijkheid. Door de televisiebeelden van 9/11 viel wat we altijd als fictie dachten te mogen zien, echter patat met dewerkelijkheid samen. Wat niet wil zeggen dat de werkelijkheid nu ineens fictie geworden was, ofrekto:verso,maar wel dat ze voortaan alleen nog zichtbaar leek via iets wat manifest de schijn van fictie had. Alsof ze "buiten beeld" verdween precies op het moment dat in het beeld de torens vielen. Op de pot dus met al die kunstenaars die de werkelijkheid sinds 9/11 zo graag weer binnen willen halen, nota bene ten koste van subsidies. Ze hebben in hun paniek om irrelevant te zijn niet door dat de mens van hier en nu de werkelijkheid juist ervaart als iets “buiten” – vandaar het succes van de natuur uiteraard. En juist dat wou Dees stoppen, als statement. Want ook onze cultuur kan ontploffen. Spijtig dat het speen (aambeien die op springen staan, nvdr) er een stokje voor stak.'

De waardin verzoekt ons vriendelijk de zaak te verlaten. Buiten weet intussen nog altijd niemand waarom Karl Van den Broeck bij Knack is ontslagen. Terwijl de crisis tergend door blijft ratelen, ondanks Walter Pauli. Voor de kunstkritiek daarom nog een laatste tip, op advies van mijn dikke vriend Ivan Van der Cloot, die recensenten op de radio terecht vergeleek met ratingbureaus: stop met die sterretjes, geef in het vervolg tripel A, AA- of AA+, of rommel als het pakweg iets van Louis Van Dievel is. Pas dan zal men u serieus willen nemen. En willen wij dat niet allemaal in ons diepste?

TAVERNE HET BRACKE WAETER >>>>>>>

Straalbier (4€)

La Chouffe Blond (3,5€) + suppl. garnalen (5€)

Bosprotter (4€)

Aarschotse Bruine (4€)

Kaasbordje (5€)

Hardgekookt ei (1€)

Tongerlo Blond (3,5€)

Delirium Tremens (4€)

Totaal: 34€

Volgende aflevering: 'We moeten onze ambassadeurs terugroepen!' Etienne Van Compernolle, over het belang van autoriteiten in onze cultuur.