Een goddelijk kreng
Door op Tue Oct 16 2007 16:34:06 GMT+0000Niets leuker dan muziekniches op het web: dé schuilplaats tegen de dagelijkse muzikale tsunami. Zo stootten we op Boomkat, een prima Britse site, ineens op een machtige plaat vol Nederlandstalige titels. Ze laat geen oor veilig voor je eigen duistere verbeelding.
Moderne klassieke muziek is aan een bescheiden opmars bezig. Het genre, dat — zonder beats — een brug slaat tussen de avantgarde electronica-beweging en klassieke minimalisten als Steve Reich en Arvo Pärt, is de kinderziektes ontgroeid. Het heeft zich finaal ontworsteld aan de ijle postrock en de doelloze ambient. Daarvan getuigen een reeks kwaliteitsvolle releases en goed uitgebouwde labels, zoals Type, Touch en 12K. Met de befaamde Britse muzieksite Boomkat (www.boomkat.com), goed voor alles wat naar underground en indie ruikt, beschikken die labels ook nog eens over een degelijk distributiekanaal. Het is er goed toeven.
In de lente werd op de site een nieuwe debutant aangekondigd bij het toonaangevende Noorse Miasmah label, geleid door Erik Skodvin — zelf als muzikant werkzaam onder de naam Svarte Greiner en Deaf Center. De nieuwkomer heet Kreng. Zijn eerste fysieke release (een prachtig uitgegeven groene vinylplaat) luistert naar de barokke titel L'Autopsie Phénoménale De Dieu. Een flink schimmig opschrift, maar tracks als 'Miranda's onrustige slaap', 'Nerveuze man' of 'Het wordt ouder' klinken verdacht vaderlands. Na enig speurwerk blijkt Kreng het muzikale visitekaartje van Antwerpenaar Pepijn Caudron, vooral bekend voor zijn soundscapes bij theatergroep Abattoir Fermé. Eerder bracht hij al twee ep's uit, Zomer en Pleiades, beide enkel digitaal beschikbaar en gratis te downloaden via zijn myspace-pagina. Deze heuse plaat bundelt vooral nummers voor het illustere Mechelse gezelschap, dit jaar trouwens precies tien jaar oud. Maar werkt de muziek van Kreng ook los van de Bühne?
HERFST EN HUMOR
Dat L'Autopsie Phénoménale De Dieu een donker werkstuk is geworden, hoeft niet te verrassen. De plaat onthaalt je in een troosteloos ondermaanse, een postapocalyptische wereld vol gejammer en geweeklaag. Aanvankelijk is de sfeer vooral melancholisch. Kreng roept beelden op van vervallen jazzclubs waar de vergane glorie van de muren bladdert, van tweedehands nachtelijke zonde, van lege straten met op een hoek een uitgerangeerde soprane die een dode god aanroept. Meisje In De Auto zorgt voor het eerste echte kippenvelmoment. Indringende piano-aanslagen van Chopin wisselen af met het snikken van een meisje dat een ijzingwekkend 'sorry' uit haar strot wringt. Vrolijk is anders. Maar lome jazzritmes en af en toe een menselijke stem houden Prometheus' vuurtje smeulend.
Halverwege zakt het tempo en wordt de toon meer minimalistisch, wat de suggestieve dreiging alleen maar ten goede komt. In 'Tansmutation Device' beroert het monster van Frankenstein aarzelend de piano van zijn schepper terwijl ratten in de klankkast de snaren doorknagen. Dit soort passages voeren de gedachten naar de uitgave Knive van platenbaas Svarte Greiner, maar ze zijn warmer en broeieriger. Tot achteraan op L'Autopsie Phénoménale De Dieu de grimmigheid weer toeneemt. Donkere, langgerekte drones met hees gefluister en zelfs kerkklokken op de achtergrond herinneren spontaan aan Xela. Ook diens In Bocca al Lupo katapulteerde je terug naar de Middeleeuwse heksenvervolgingen.
De coherente opbouw en ontwikkeling van de muziek op de plaat getuigen van het kritische vermogen van Caudron. Hij maakte een strenge selectie uit zijn oeuvre. Sommige stukken plukte hij van de oudere ep's, om ze te herwerken en vlot binnen het nieuwe geheel te passen. Moeiteloos weet Kreng zo het soundtrack-gevoel te overstijgen, en van de plaat veel meer te maken dan een bonus bij de verjaardag van Abattoir Fermé. Wat je te horen krijgt, is een volwaardig en organisch geheel, drijvend op Caudrons talent als samplekunstenaar.
En dat niet alleen. Kreng doet iets met het héle genre van modern klassiek. Waar dat al te vaak teert op het bitter ernstige wintergevoel, introduceert L'Autopsie Phénoménale De Dieu een herfstige warmte én humor. Hoe duister de plaat ook klinkt, de samples uit kitscherige b-films en horror-verhikels doen je glimlachen. Daarin ligt het ook verschil met gelijkaardige uitgaven van pakweg The Caretaker, van wie de cinematografisch geïnspireerde muziek vaak te beladen overkomt. Kreng daarentegen is zo'n muzikaal buitenbeentje dat de potentiële inteelt en gestage ondergang van elke niche tegenwerkt. Hij boort met dit debuut de kracht van de hele Modern Classical-beweging aan: uiterst suggestieve muziek met een intellectueel en technisch onderbouwd denkkader, waarbinnen de fantasie van de luisteraar maximaal geprikkeld wordt. Onwillekeurig roepen zijn nummers epische beelden op, landschappen uit onbestaande documentaires, bevreemdende scènes van een andere wereld. Dat evocatieve vermogen, die drang naar schoonheid, is de kracht van grote kunst in het algemeen.