Debatreeks 4x4: Cultuur onder rechts bestuur

Een jaar na ‘4 x 4 – Kiezen in kunst’ presenteren kunstencentrum CAMPO en cultuurtijdschrift rekto:verso een nieuwe debatreeks rond prangende culturele kwesties. De dobbelstenen zijn intussen geworpen, de nieuwe werkelijkheid heet ‘Zweeds’. Dwingt dat ook de culturele en de mediasector tot een andere kijk, een nieuwe aanpak? Op dinsdag 28 april sluiten we af met 'De toekomst van de openbare omroep'.

Elke avond serveren we een menu met dezelfde drie gangen:

-       Een korte duidende lezing stoomt de geesten klaar, met een verhelderende context: hoe zijn we hier geraakt?

-       Een concrete casus levert een voorzet die de discussie op scherp zet: hoe ziet de dagelijkse praktijk eruit?

-       Een stevig debat vormt de climax, met vier sprekers die de hele kwestie ontrafelen.

Moderator: Koen Brams / Productie: CAMPO & rekto:verso

1. Wat is nog de rol van de overheid?

_Dinsdag 20 januari, 20u30, CAMPO_Nieuwpoort _(adres: Nieuwpoort 31-35, Gent)

De Vlaamse regering bespaart, ook op cultuur. De meeste kunstenorganisaties zien zich voor een besparing van 7,5% geplaatst. Achter die keuze steekt niet enkel een economische drijfveer, maar ook een nieuwe visie op de relatie tussen overheid en cultuursector. Ideeën als ‘meer vertrouwen’, ‘zelfredzaamheid’, ‘minder overheidsbeslag’, ‘alternatieve financiering’ maken opgeld: ze willen ook de artistieke praktijk zelfstandiger maken, minder afhankelijk van ‘het moederbedrijf’, de overheid.

Empowerment of uitverkoop? In landen waar deze beleidsvisie eerder in praktijk is gebracht, zoals Nederland, zie je kunstenaars en cultuurhuizen zoeken naar een nieuwe dynamiek, terwijl alternatieve financiering moeilijk van de grond komt. Ook in Vlaanderen dringt zich een meer fundamentele vraag op dan die rond centen en tools: wat is (nog) de verantwoordelijkheid van de overheid voor cultuur, wanneer de welvaartstaat opgaat in een participatiesamenleving? De hakken in het zand werkt niet meer. Wat is de zee die zich opent? En hoe hem bevaren?

Lezing: Rudi Laermans (lees hier de integrale lezing)

Casus: Piet Menu – Het Huis van Bourgondië.

Debat: Jonas Staal (kunstenaar), Jean-Jacques De Gucht (Open VLD), Dirk Holemans (Oikos), Stijn Decock (VOKA)

Het debat is gratis, maar inschrijven is gewenst. Schrijf je hier in.

2. Wat met de federale instellingen?

_Dinsdag 24 februari, 20u30, CAMPO_Nieuwpoort _(adres: Nieuwpoort 31-35, Gent)

“De structuur van de federale wetenschappelijke instellingen wordt gemoderniseerd en geharmoniseerd, zodat zij aangepast zijn aan de standaarden van de eenentwintigste eeuw. Daarvoor kan best gewerkt worden met een nieuwe structuur die verantwoordelijkheid en responsabilisering uitstraalt". Met deze positieve formulering leken de rechtse regeringspartijen voor de immens belangrijke Belgische instituten de rode loper uit te rollen. Eindelijk een goed plan voor De Muntschouwburg, de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten, het K.M.I. en de andere federale kenniscentra?

De besparingsvoorstellen die nadien uitlekten (ongeveer -20% per instelling), maken duidelijk dat de federale wetenschappelijke instellingen juist in zwaar weer verzeild zijn geraakt. Wat staat er met deze draconische maatregelen op het spel, zowel op cultureel, wetenschappelijk, institutioneel èn ideologisch vlak? De toekomst van de Belgische kroonjuwelen lijkt onder druk te staan. Hoe willen wij dat onze archieven worden beheerd? Welke boeken zullen onze kinderen nog kunnen consulteren in de Nationale Bibliotheek? Welk weer staat ons te wachten als het Koninklijk Meteorologisch Instituut van België de boeken moet sluiten?

Lezing: Eric Min (lees hier de integrale lezing)

Casus: Karel Velle – het Rijksarchief

Debat: Guido Gryseels (Afrikamuseum Tervuren), Bert Anciaux (ex-cultuurminister, sp.a), Cathy Coudyser (N-VA)

Het debat is gratis, maar inschrijven is gewenst. Schrijf je hier in.

3. Cultuurhuizen: hoe groter hoe beter?

Dinsdag 24 maart, 20u30, CAMPO_Nieuwpoort (adres: Nieuwpoort 31-35, Gent)

Wat groot is, goed is. Dat lijkt de visie van de Vlaamse regering over het kunstenlandschap. De grote instellingen van de Vlaamse Gemeenschap dienden minder te besparen, en hun club wordt binnenkort zelfs uitgebreid. Omgekeerd maakt minister Sven Gatz er geen geheim van dat er in het ‘middenveld’, het bonte lappendeken van kleine en middelgrote kunstorganisaties, nodig gewied mag (en zal?) worden.

Wat maakt ‘groot’ dan zo bijzonder? En wat heet ‘groot’? In Vlaanderen hanteren we daar nog steeds een negentiende-eeuws invulling van: ‘grote instellingen’ hebben per definitie veel personeel, een neus voor de canon en een stevige infrastructuur in het midden van de stad. Ze moeten fungeren als ‘vuurtorens’. Klopt die verticale visie nog met de dagelijkse praktijk van de flexibele kunstenpraktijk en de superdiverse samenleving? In tijden waarin synergie, efficiëntie en schaalvergroting opgeld maken, bevragen we de wisselwerking tussen groot en klein in de kunsten. Wat valt er met groot, groter, grootst te winnen of te verliezen?

Lezing: Klaas Tindemans (lees hier de integrale lezing)

Casus: Ellen Walraven (Rotterdamse Schouwburg) – de Rotterdamse fusie

Debat: cultuurminister Sven Gatz, Guy Cassiers (Toneelhuis), Barbara Van Lindt (Dasarts), Sophie De Somere (Onbetaalbaar, TAZ).

Het debat is gratis, maar inschrijven is gewenst. Schrijf je hier in.

4. De toekomst van de openbare omroep?

Dinsdag 28 april, 20u30, CAMPO_Nieuwpoort (adres: Nieuwpoort 31-35, Gent)

Onze openbare omroep moet dit jaar 18 miljoen euro inleveren ­— een bedrag dat de volgende jaren nog oploopt tot 39 miljoen euro (in 2019). Op het einde van de legislatuur van Bourgeois I zal de VRT dus 12 procent lichter wegen. Wat betekent dat voor de rol en de positie van de openbare omroep? In welke opdrachten moet er dan gesnoeid worden? Volgens bevoegd minister Sven Gatz zijn deze besparingsplannen "geen zoveelste efficiëntie-oefening". Hoe vallen ze dan wel op te vatten?

Die vraag naar de impact van de bezuinigingen is slechts een eerste in een lange reeks vraagstukken rond 'openbaarheid', de media in het algemeen en de publieke plaats van kunst & cultuur in het bijzonder. Welk medialandschap is wenselijk anno 2015? Wie spint garen bij de minimalisering van de openbare omroep? Welk gevolg heeft dit voor de schaarse programma's over kunst & cultuur? Dit debat zet een boompje op over de plek van 'de moeilijkere onderwerpen' in de media en de verantwoordelijkheden van een openbare omroep daarin.

Lezing: Daniël Biltereyst, Ugent (lees hier de integrale lezing)

Casus: Myriam Van Imschoot over het werk van Annie Declerck

Debat:Luc Van den Brande (voorzitter VRT), Luc Vandenhoeck (ACOD VRT), Jean-Pierre Rondas (opiniemaker) en Daniël Biltereyst (Ugent)

Het debat is gratis, maar inschrijven is gewenst. Schrijf je hier in.