De toestand blijft kritiek

Zelfs al draait de wereld tegenwoordig meer om de beurs dan om de zon, sommige dingen veranderen nooit. Zo zal rekto:verso altijd een cultuurtijdschrift van na 9/11 blijven. Ons eerste nummer rolde van de persen in september 2003. De krater in New York, in het westerse zelfbeeld ook, rookte nog na. Of dat zijn sporen achterliet in onze kijk op kunstkritiek, en dus in de bijna 50 nummers en de ruim 700 culturele artikelen die intussen door de redactionele molen zijn gegaan? Precies acht jaar later durven we het onder ogen te zien: rekto:verso is een product van Bush en Bin Laden.

‘De toestand is kritiek’: in 2003 stond onze schelle slogan vooral voor een positionering in het mediaveld. Niet alleen tegenover kranten, radio en tv, waar kunstkritiek verder versmalde tot consumentenadvies. Ook tegenover de vakbladen, waar kunst soms vaker de theorie leek te helpen dan omgekeerd. Rekto:verso wilde opnieuw passie voor concrete kunstwerken, wilde muziek en theater naast film en literatuur, wilde een platform zijn voor jonge pennen, wilde meer dialoog tussen critici en kunstenaars, wilde nieuwe vormen van kritiek enzovoort. Het werd al eens wild. Maar ‘engagement’, dat was een mooie noemer.

‘De toestand is kritiek’: in 2011 dekt onze slogan meer een verhouding tot de wereld. De globale werkelijkheid die Bush en Bin Laden achterlieten, is het postmodernisme ver voorbij. Een krater kan je niet verder afbreken. Je kan er enkel opnieuw iets proberen op te bouwen. Rekto:verso wil constructief zijn. De wereld beschouwen door het scherpe oog van artiesten, of net hun oogkleppen ter discussie stellen. Zoeken naar alternatieven: artistieke, culturele, soms zelfs politieke. Rekto:verso weet het ook niet altijd – soms lijkt het wel zo – maar deze wereld vraagt om respons, en dat is wat we hem geven. Speels als het even kan, uitgesproken als het moet. Cynisch? Eén enkele keer, om het af te leren. Maar ‘engagement’, dat blijft een mooie noemer.

Waartoe? Waarom nog steeds rekto:verso? Omdat het nooit vanzelfsprekend mag worden dat geld en verkoop de media en de kunsten steeds meer sturen. Omdat een tijdschrift de ‘agenda’ kan bepalen, in plaats van die enkel achterna te hollen. Omdat er achter de schermen van alles leeft, maar dat uit angst steeds minder publiekelijk uitgesproken wordt. Omdat het niet klopt dat kunst alleen voor hoge voorhoofden en modieuze monturen is. En omdat kunst ideologie is, ideologie de wereld maakt en die wereld de kunsten mee bepaalt. Hoge woorden zijn dat, ja. We zijn een product van Bush en Bin Laden.

FRISSER KLEEDJE, ZELFDE LIJN

Dit nummer is het eerste in een nieuwe vorm. Verspreid op bijna 20 000 exemplaren, nu ook volop bij onze Nederlandse vrienden. Twee keer kleiner, vier keer dikker, extra gratis. Rekto:verso past nu beter in je handtas, en daarna mooier in de kast. Genereuzer geïllustreerd, helderder gepresenteerd. Ook online zit er een frisser strikje rond. De inhoud is dezelfde gebleven. Sommigen vinden die te moeilijk. Anderen te gemakzuchtig. De rest leest een pakketje duiding en debat. Maar voor hen allemaal probeert de nieuwe rekto:verso iets meer diversiteit uit in zijn artikels en formats. En lanceren we ook een paar nieuwe rubrieken: ‘De mosterd’, ‘Per seconde wijzer’, ‘Netwerkman’, een vaste cartoon, met de column van Bernard Dewulf erachteraan.

Het dossier blijft het fundament van elk nummer. De ene keer wil het een eigen bril op de culturele situatie. De andere keer plukken we gewoon de geest van de tijd uit de lucht. Zo kijkt ons dossier dit keer tien jaar terug, helemaal naar 9/11. We vragen ons af wat de raid op de Twin Towers betekend kan hebben in de kunsten. Uit de vijver van mogelijke antwoorden visten we ‘geweld’ op. Gaan kunstenaars er na 9/11 anders mee om? Hoe verhouden ze zich tot de algehele mediatisering van geweld? Eén verhaal dat tussen de lijnen van vele bijdragen komt schemeren: geweld is meer dan fysiek geweld, meer dan oorlog of ‘terroristische aanslagen’. Het is ook staatsgeweld, ook geweld hier in Europa. Sinds 9/11 is net dat geweld enkel legitiemer geworden, en keert het zich des te gewelddadiger tegen elke burger die er zich tegen verzet. Lees er alles over eens voorbij de middenbladzijde van deze nieuwe rekto:verso. Want de toestand? Die blijft kritiek.

Meningen? Voorstellen? Op redactie[@]rektoverso[punt]be lezen we ze meteen met z’n allen.

Of schrijf je in op onze nieuwsbrief, dan komen wij één keer per maand naar jou gesurft.

Rekto:verso is de naam, aangenaam.