In Brussel. Een reis door de wereld.

Brussel telt meer dan een miljoen inwoners, waarvan zestig procent wortels heeft in het buitenland. Er wonen maar liefst honderdzeventig nationaliteiten, kriskras door elkaar. Die superdiversiteit is volgens sommigen een tikkende tijdbom, volgens anderen een onuitputtelijke bron van verrassingen. Historicus Hans Vandecandelaere behoort tot die tweede groep. Hij doorgrondde alle mogelijke wetenschappelijke studies en ging twee jaar lang op stap in de Brusselse wijken. Zijn omvangrijke In Brussel. Een reis door de wereld is een goede eerste stap om de Brusselse diversiteit te omarmen, want om iets te kunnen appreciëren, moet je het eerst leren begrijpen.

In Brussel brengt de 'migratiecarrières' van veertig gemeenschappen in kaart: van de Spaanse, Portugese, Griekse en Italiaanse gastarbeiders in de jaren 1950, en de Marokkaanse en Turkse gastarbeiders in de jaren 1960, via de vluchtelingen die in de jaren 1970 de Zuid-Amerikaanse dictaturen ontvluchtten, tot de hoogopgeleide eurocraten en de Braziliaanse gelukzoekers en politieke asielzoekers uit Afrika, het Midden-Oosten en Azië vandaag.

In een kleine vijftig jaar tijd werd Brussel een superdiverse stad. Hoe kwam die superdiversiteit zo snel tot stand? Wie is de nieuwe Brusselaar? Hoe is hij hier terechtgekomen en wat doet hij hier vandaag? Op die vragen bieden de verschillende getuigenissen in het boek een antwoord. Achter de rolluiken en gordijnen van de Brusselse huiskamers gaat een onvoorstelbare wereldgeschiedenis schuil. Aan de hand van de talloze interviews die Vandecandelaere afnam, krijgen we een inkijk.

In Brussel brengt de 'migratiecarrières' van veertig gemeenschappen in kaart

Aan het schrijven van dit boek ging een periode van twee jaar intensief onderzoek en veldwerk vooraf. Vandecandelaere vat de essentie van zijn wetenschappelijke onderzoek echter samen in een vlot leesbare en verhalende stijl. Wat dit boek uniek maakt, is dat hij spreekt met een zeer verscheiden groep van mensen uit de verschillende Brusselse gemeenschappen. Mooi hoe de auteur de theorie toelicht aan de hand van praktijkvoorbeelden. Daardoor is het boek een ware wereldreis in onze eigen hoofdstad. Wist je dat zelfs de befaamde plataanbananen meestal niet uit Afrika komen, maar uit de eilanden van de Caraïbische Zee? En dat er uit zwart-Afrika heus niet alleen Senegalese bootvluchtelingen komen? En neen, 'de Afrikaan' bestaat niet. Mensen uit Sub-Saharaans Afrika komen grotendeels uit Congo, maar ook uit Rwanda, Burundi, Senegal, Ivoorkust, Kenia, Ghana en Guinee. Zelfs binnen een land heb je verschillende etnische groepen, die hier in Brussel soms met elkaar overhoopliggen. In Matongé komen al die 'Afrikaanse Brusselaars' samen, maar meestal wonen ze er niet. De auteur tracht gemene delers van die Afrikaanse gemeenschappen te vinden: studenten- en vluchtelingenmigratie, de problematiek van vooroordelen, verdoken racisme, hooggeschoolden die geen kansen krijgen op de arbeidsmarkt ... Hij maakt diezelfde oefening voor zo'n veertig buitenlandse gemeenschappen die in Brussel leven.

Dat Vandecandelaere van deze stad houdt, hoef je niet tussen de lijntjes te lezen. Maar de auteur schetst een boeiend beeld van deze veelkleurige metropool, zonder daarom blindelings het slagen van de multiculturele samenleving te prediken. Nooit werden de Brusselse gemeenschappen zo duidelijk en uitgebreid in kaart gebracht. Een hele prestatie.

Benjamin Tollet schrijft als freelancejournalist voornamelijk over wereldmuziek en multicultureel Brussel voor Brussel Deze Week en Agenda Magazine_._