Baz feat Parazit: ‘Donker’

Door Roel Joosen, op Fri May 10 2013 20:43:52 GMT+0000

De Mechels-Leuvense rapper Baz is al enkele jaren actief in het Vlaamse hiphopwereldje. Op zijn nieuwe album Verandering II staat ‘Donker’, een claustrofobisch nummer met thematisch breed opgezette raps die on-Vlaams in de oren klinken.

Wat is er mooier dan een kunstenaar die puur vanuit sturm und drang aan de slag gaat? Die onbevlekte ingesteldheid vinden we, gezien de bodemkoers van de muziekbusiness, steeds vaker terug bij muzikanten. En de meest ‘lijdende onder de lijdenden’ van de Nederlandstalige muzikanten is sowieso de hiphopper: genegeerd door de muziekindustrie en weinig modieus sinds de indie-explosie en de komst van dubstep de voorbije jaren. De Vlaamse hiphoppers blijven ook eeuwig het kleine broertje van de veel florissantere hiphopscene over de grens in Nederland. Het is ook niet evident om zelfbewust te beginnen ‘MC’en’ in een land waar men doorgaans geen fan is van wie zichzelf op de borst durft te kloppen. ‘Wij zijn gewone mensen, meneer, geen dikkenekken.’

57_Joosen_Baz.jpgEnter Baz, die in 2006 even van commercieel succes kon proeven met ‘Zomer’, een oppervlakkige terrasjesschets, nog net verteerbaar bij een frisse pint. Het blijkt niet gemakkelijk om een vervolg te breien aan dat ene zomerhitje. Baz werkt naarstig verder en brengt twee albums uit in de marge. Een jonge gast op zoek naar z’n eigen stem.

Interessanter wordt het wanneer hij rond de voorbije jaarwisseling met Verandering II op de proppen komt. Een ratjetoe van producers laat zijn licht schijnen op de wisselvallige raps. Naar eigen zeggen is die nieuwste worp meer gericht op undergroundhiphop en die insteek werpt soms vruchten af. Verandering II heeft een paar creatieve producties in huis, hoed af voor wat er tegenwoordig wordt opgenomen op al die Vlaamse zolderkamers.

Titeltrack ‘Verandering’ is een trippy collage, die eindigt met een mission statement gebracht vanop een plastieken minaret. We horen een paar goeie rhymes van Baz: ‘Een gewone avond in de week / Hij stapt de deur uit / Begeeft zich zo de stad in / Naar de nachtwinkel / ’s Nachts is alles stil en kan hij rondlopen als een schim.’ Zeer lineair stripverhaaltje, maar wel effectief.

Dan stuiten we op ‘Donker’, een track met enorme ambities. De muzikale productie herschept Vlaanderen tot een schimmige voorstad en de raps gaan over de zoektocht naar waarheid in het digitale tijdperk. Auschwitz passeert de revue, maar ook Facebook, Wikileaks en alles wat Baz ‘moet verwerken hier op aarde’. Kortom, de subtiliteit is vaak zoek en aan de grenspost van de goede smaak zijn alle douaniers met vakantie.

Toch is ‘Donker’ een onweerstaanbare track geworden, juist vanwege die oprechte naïviteit. Een jonge kerel die als een Don Quichote de wereld te lijf gaat met niets anders dan een microfoon en dat alles in een aandoenlijk dialectloos Nederlands. Prachtig toch? Respect ook voor knoppenman Wits, die als een trouwe Sancho Panza achter de laptop staat en de productie die vintage-futuristische James Lavelle-feel meegeeft.

0’00”: Intro. Producer Wits blaast door een modulerende synthesizer een warme siroccowind vanuit de Sahara over de Middellandse Zee naar Europa. Duizenden kilometers verderop komen de zandkorreltjes tikkend neer op de Vlaamse motorkappen.

0’21”: De beat en Baz’ raps vallen in: ‘Soms is het zo somber / zoek ik licht in het donker / en wil ik / een vorm waarnemen / plaatsgeven / waar bevindt zich de bron? / mijn adem begeeft het.’ Baz opent zoals Aantekeningen uit het ondergrondse van Dostojevski: met de maniakale zelfreflectie van een man die verlamd wordt door de gedachte aan zijn eigen bestaan. Iemand die in de spiegel kijkt en een vreemde ziet.

0’32”: Baz zet door: ‘Zot hoe alles fout zat of zit / van India tot Auschwitz / daar werd het nog grauwer’. De protagonist verlaat zijn directe omgeving en staat stil bij leed en onrecht doorheen de geschiedenis. Wat er precies wordt bedoeld met India is niet per se duidelijk, het woord is allicht inwisselbaar met Kenia of Charleroi. Dat gebrek aan zelfcensuur en die flagrante overtreding van de wet van Godwin maken van Baz een waardig tegenhanger van The Who die ten tijde van ‘My Generation’ stotterden: ‘P-people try to put us d-down!’ De aanklacht en rechtvaardiging van onmacht samengebald, als een vraag die zichzelf beantwoordt.

0’49”: ‘Ik merk het op Twitter en Facebook.’ De Quick en Flupke van de 21e eeuw slaan weer toe! Twitter en Facebook, Facebook en Twitter, de twee vrolijke knaapjes die steeds kattenkwaad uithalen. Uitgeholde merknamen ondertussen.

1’04”: Wits accentueert het refrein van Baz met een tweetal gemoduleerde tonen. Eén klinkt als een donkergroene met veel sustain, alsof iemand op een glazen fles blaast. De andere krijgt een trippy tremolo mee. Het geheel klinkt als iets dat het Britse Mo’Wax-label in de jaren 1990 zou hebben uitgebracht. Ambient, Britse dub en hiphop kwamen elkaar toen tegen op de platen van UNKLE en DJ Krush.

1’57”: Baz rondt af voor het tweede refrein: ‘Sommige dagen loop ik rond en verdwaal ik / donkere fases / confrontaties / met mezelf / en onlosmakelijk verbonden met wat ik moet verwerken hier op aarde.’ Zinnen als die doen ons twijfelen of het hier om iemand gaat die poseert als ‘bedachtzaam’, of een oprechte gevoelige ziel die wordt overrompeld door de onmetelijkheid van het bestaan. We denken toch het laatste, want de Vlaamse hiphop verdient een tegenhanger voor het dionysische geweld van Halve Neuro, en na wat schaafwerk en bezinning zou Baz dat misschien kunnen worden.

2’29”: Gastrapper Parazit begint in het Frans met een killerflow. Het is een oud zeer, maar misschien swingt het zachtjes aangeblazen Vlaams toch een beetje te weinig om er echt snedig mee te rappen. De meest succesvolle Vlaamse MC’s doen het ook altijd in hun lokaal dialect. Als je Parazit hoort knallen, besef je heel goed dat we nooit even cool ‘bushokje’ zullen declameren als hij ‘l’abribus’ uitspuwt.

3’56”: De beat sterft weg en Wits stuurt het woordje ‘donker’ door de filterbank, waarna de track de nacht ingaat.

Roel Joosen is muziekjournalist.